Getronagan Lisesi Beyoğlu İlçesi’nde, Karaköy, Kemeraltı ve Necatibey caddeleri arasında, Sakızcılar Sokak numara 1’de bulunur.

1 Eylül 1886’da, Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi’nin bitişiğindeki Amenapırgiçyan İlkokulu’nun yerinde erkek ortaokulu ve lisesi olarak açılmıştır. O yıllarda İstanbul’da Ermeni cemaatinin her kesiminden çocukların devam edebileceği ilkokul sonrası bir eğitim kurumu bulunmamakta, varlıklı ailelerin çocukları, Mekteb-i Sultani’ye (Galatasaray Lisesi), Robert Kolej’e, Üsküdar’da paralı bir okul olan Berberyan Lisesi’ne veya yurtdışına gönderilmektedir.

Nerses Varjabetyan

1874’teki Galata büyük yangınında kiliseye ait binalar ve mevcut ilkokul zarar görür. Aynı yıl İstanbul patriği seçilen, aydın, ileri görüşlü ve eğitimci kişiliğiyle tanınan Nerses Varjabetyan, cemaatin yoksul kesimine de hitap edebilecek, düşünür ve Anadolu’daki okullara öğretmen yetiştirecek bir yüksek eğitim kurumuna ihtiyaç duyulduğunu görür, yenilenen ilkokulun bu amaçla kullanılmasını ister. Okul konumu itibarı ile merkezi anlamına gelen “Getronagan” olarak adlanır. Orta ve lisede toplam beş yıllık eğitim veren okul maddi sorunlar nedeniyle ancak 1886 yılında açılabilir. İlk müdürü yazar, düşünür Minas Çeraz’dır.

1900-1913 Kimya doktoru Mardiros Nalbantyan’ın müdürlüğü döneminde mezunlardan birçoğu devletin yurtdışı eğitim bursu sınavlarında başarılı olmuş, İsviçre ve Fransa’da yüksek öğrenimlerini görmüş devlet liselerindeki zorunlu hizmetleri sonrasında cemaat okullarında uzun yıllar müdürlük yapmışlardır. Bunlar arasında, Esayan, Pangaltı, Tıbrotzaser ve Melkonyan liseleri müdürleri Avedik Mesropyan, Garabet Kürkçüyan ve Boğos Kevorkyan’ı sayabiliriz.

1917-1927 Paris’ te mühendislik eğitimi görmüş ve üst düzey devlet görevlerinde bulunmuş Keğam Kavafyan’ın müdürlüğü döneminde ise okulun bir bölümüyle çevre binaları savaş sonrasında Anadolu’dan göç eden halka tahsis edilmiş, lise bölümünde fen, edebiyat ve ekonomi şubeleri açılmıştır.

1927-1933 arasında, matematik öğretmeni Bedros Adruni müdürlük görevinde bulunmuş olup, adı okulla bütünleşmiştir. Bu dönemde okulun öğretim programı resmi liselere denk olarak yürütülmüş, okul binası ve iç donanımı yenilenmiş, bahçesi olmayan okulun teras katının bir bölümü teneffüshane ve spor salonuna dönüştürülmüştür.

1936’da Krikor Sarafyan’ın müdürlüğü döneminde Esayan’ın lise bölümü kapandığı için Getronagan karma eğitime geçmiş, Esayan’ın lise kısmının yeniden açılmasıyla Getronagan eski haline dönmüştür (1951).

II. Dünya Savaşı’nın zor ekonomik koşullarında, okul kapanma tehlikesi geçirir. Bu yıllarda, ilk kadın müdür Eliz Ayvazyan, eğitimin yanı sıra bütçenin denkleşmesi için de yoğun çalışmalarda bulunur. Sonraki yıllarda, Gazaros Baler, Hampartsum Sınal, Hırant Derantreasyan ve Berç Çalıkman müdürlük görevinde bulunurlar.

Okulun açılış yıllarından itibaren öğretmenleri arasında, Papaz Gomidas (müzik), Edgar Manas (müzik), Isdepan Gurdikyan (Osmanlıca, Türkçe), Vahram Çerçiyan (güzel yazı), Patrik Karekin Haçaduryan (Ermenice), Patrik Karekin Kazancıyan (Ermenice), Turan Tanın (matematik), Ömer Beygo (matematik), Hermine Kalustyan (matematik), Hırant Asadur (Ermenice), Zabel Asadur (Ermenice), Mari Gerekmezyan (resim)… v.b. bulunmaktadır. Aşhen Cezveciyan (yarım yüzyıl genel belletmen, İngilizce, Fransızca), Fatma Sevim Tümertekin (otuz yıla yakın coğrafya) de okul tarihinde saygıyla anılanlar arasındadır..

1991-1992 öğretim yılından itibaren tekrar karma eğitime geçilir, 1998 yılında zorunlu eğitimin sekiz yıla çıkarılması sonrasında orta kısım kapatılır.

2000-2005 arası lise önüne hazırlık sınıfı açılır, zorunlu lise eğitiminin dört yıla yükselmesiyle 2005 yılında hazırlık sınıfı kapatılır. Aynı yıl okulda genel bir yenilik yapılır (kapı, sıra, masa, ışıklandırma, zemin).

2008 ve 2014’te okula bitişik Köşe Han’ın iki katı (500 m²) okula bağlanır, öğretmen ofisleri, sosyal etkinlik birimleri, laboratuvarlar oluşturulur.

Eğitim tarihimizde ve Ermeni cemaat yaşamında beş Ermeni cemaat kurumlarından birisi olarak başarılı bir geçmişi olan Getronagan, bu gün de özel bir konuma sahiptir. Bütçesi cemaat yardımı ile dengelenmeye

çalışılan okulda günümüzde 239 öğrencilik kontenjan bulunmakta olup her yıl 200 civarı öğrenciye lise eğitimi verilmektedir. Getronagan lisesi kuruluşundan günümüze 3.000’i aşan mezun vermiştir.